Í stefnuyfirlýsingu nýrrar ríkisstjórnar Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar segir meðal annars:
Áhersla verður lögð á að bæta stjórnsýslu og þjónustu ríkisins, m.a. með auknu samstarfi ríkis og sveitarfélaga, rafrænni stjórnsýslu og hagnýtingu upplýsingatækni í samskiptum við íbúa.
Í yfirlýsingunni er líka talað um samráð. Orðið kemur alls átta sinnum fyrir í mismunandi samhengi og rætt er um samráð við aðila vinnumarkaðarins, sveitarstjórnir, samtök í sjávarútvegi, þá sem starfa í sjávarútvegi, þá sem starfa við matvælaframleiðslu, fagfélög heilbrigðisstétta og hagsmunaaðila í heilbrigðiskerfinu, hagsmunaaðila í menntakerfinu og sveitarfélög.
Það hefði einnig verið ástæða til að nefna aukið samráð við borgarana og gegnsæi stjórnsýslunnar sérstaklega. Kannski má líta svo á sem það felist í orðunum sem vitnað er til hér að ofan um rafræna stjórnsýslu og hagnýtingu upplýsingatækni í samskiptum við íbúa. Það hefði samt verið betra að nefna þetta sérstaklega. Hér er nefnilega um að ræða aðferð og verkefni sem felur í sér mikilvægt skref í átt að því að bæta þjónustu ríkisins, valdefla borgarana og auka traust á báða bóga.
Fjögur þroskastig rafrænnar stjórnsýslu
En hvað getur falist í þessu? Vísbendingu um það má finna með því að skoða hvernig staða rafrænnar stjórnsýslu er mæld. Það er m.a. gert á vegum Sameinuðu þjóðanna, nánar tiltekið United Nations Public Administration Network (UNPAN). Í þeirra könnunum er talað um fjögur þjónustu- eða þroskastig rafrænnar stjórnsýslu:
- Upphafsstig. Vefir eru notaðir til að miðla miðla upplýsingum. Gagnvirkni er engin.
- Þróað upplýsingastig. Bætt hefur verið viðeinfaldri gagnvirkri þjónustu, s.s. eyðublöðum sem má hlaða niður.
- Gagnvirk þjónusta. Aukin gagnvirkni hefur bæst við, s.s. möguleiki á fyrirspurnum og samtali um stefnumál sem eru til meðferðar hjá stofnun o.fl. Notendur eru auðkenndir.
- Samtengd þjónusta. Grundvallarbreyting hefur átt sér stað á samskiptum almennings og ríkisstofnana, notaðar eru ýmsar gagnvirkar leiðir til að eiga samskipti og þátttaka almennings hefur aukist mikið.
Við eigum að sjálfsögðu að stefna að því að á Íslandi sé veitt þjónusta á fjórða stiginu þannig að almenningur geti til dæmis sótt þjónustu allra ríkisstofnana í gegnum eina þjónustugátt. Slíkt er talið auka traust og valdefla borgarana.
Opið samráð
Það er líka mikilvægt að boðið sé upp á samráð á öllum stigum mála: þegar mál kemur fram sem hugmynd, meðan það er í vinnslu hjá nefndum, starfshópum og í ráðuneytum, þegar það kemur inn á Alþingi og er til meðferðar þar.
Borgararnir í landinu þurfa að gera komið á framfæri athugasemdum við mál og málsmeðferð á öllum þessum stigum. Borgaranir þurfa einnig að finna að á þá sé hlustað og að mark sé tekið á þeirra framlagi. Skref í þá átt er hægt að stíga með snjallri notkun á rafrænni stjórnsýslu sem miðar að því að bæta samtal borgaranna, embættismanna í stjórnkerfinu og kjörinna fulltrúa okkar.
Forsenda þess er sú að við komum okkur saman um leikreglur lýðræðisins í samfélagi opins samráðs og aukins gegnsæis. Það er eitt af verkefnunum sem eru framundan.
Við eigum marga sérfræðinga á sviði rafrænnar stjórnsýslu og upplýsingatækni sem hafa mikla innsýn í það hvaða fyrirkomulag má hafa á svona samráði. Ég vona að hægt verði að virkja þá í vinnunni sem er framundan og hlakka til að sjá hvernig þessum hluta stjórnarsáttmálans reiðir af.
Leave a Reply