Árni og Kristín:

Til hamingju með ein hjúskaparlög sem taka gildi í dag. Deginum verður fagnað með fjölbreyttum hætti í kirkjum víða um land, t.d. verður gleðimessa á Möðruvöllum í Hörgárdal kl. 20.30 í kvöld.

Þessi dagur er gleðilegur af svo mörgum ástæðum. Það er sannarlega skref í rétta átt í mannréttindamálum að samkynhneigðir séu ekki aðgreindir með sérstökum lögum sem gilda bara um þá. Kirkjan hefur verið þátttakandi í samtalinu um hjúskaparlögin vegna þess að trúfélög á Íslandi hafa umboð til að vígja í hjónaband. Innan kirkjunnar – eins og í samfélaginu öllu – hefur grundvallar viðhorfsbreyting gagnvart samkynhneigðum átt sér stað.

Frá og með deginum í dag geta öll pör gengið í hjónaband í þjóðkirkjunni. Þannig á það að vera – og því ber að fagna!

Kristín:

Mynd: Roberto Bouza

Í skemmtilegri frétt á RUV segir frá hugvitsömum bissnissmanni í Japan sem býður hjónum sem eru að skilja upp á að halda þeim veislu af tilefninu.  Kannski dettur flestum ekki veisluhöld í hug þegar hjónaskilnaður er annars vegar – en hugmyndin að gera þeim tímamótum skil er ekki ný af nálinni.

Það fylgir manneskjunni að vilja lyfta upp með einhverjum hætti stórum stundum í lífinu.  Margar kenningar í mannfræði um helgihald og helgisiði ganga út frá því að við tímamót og krossgötur sé manneskjunni beinlínis nauðsynlegt að viðhafa ritúal eða heilaga stund. Slík stund miðlar merkingu og staðfestir ferli sem á sér stað.

Þessar helgistundir gegna margvíslegu hlutverki. Stundum eru þær beinlýnis ætlaðar til þess að koma breytingum til leiðar – eins og margvíslegir útfararsiðir gegna því hlutverki að auðvelda ferðalagið frá þessu lífi yfir í hið næsta. Við getum skoðað hjónavígsluna – eins og hún birtist í ólíkum trúarbrögðum og menningarsamhengi – út frá þessu sjónarhorni. Hjónavígslan er haldin til að gera sýnilegt – og raunverulegt – að tveir einstaklingar úr tveimur fjölskyldum rugla nú reitum sínum og binda nýtt bandalag. Þetta er gert í heyranda hljóði og staðfestir fyrir umhverfinu að þessi breyting hefur átt sér stað.

Ýmsar félagslegar aðstæður þurfa að vera til staðar til að krossgötur í lífi manneskjunnar fá þann sess að verðskulda helgisiði. Eitt af því er sameiginlegur skilningur á því sem á sér stað. Barn fæðist – á því leikur enginn vafi – við höldum skírn, nafngjöf, helgun eða eitthvað slíkt. Barn verður að fulltíða manneskju – við sjáum ýmsar útfærslur á hvernig haldið er upp á það.

Þetta á líka við um hjónavígslu eða brúðkaup. Skilnaður hefur hins vegar ekki fengið sérstaka athöfn fyrir sig – og fer þannig lagað séð ekki fram fyrir opnum tjöldum.  Engum dylst að skilnaður er stór breyting á högum einstaklinga og fjölskyldu – félagslega, tilfinningalega, fjárhagslega. En það sem greinir skilnað frá mörgum öðrum breytingum í lífinu er að aðilar málsins koma hugsanlega að því frá ólíkum hliðum og upplifa hann ólíkt. Fyrir einn er skilnaðurinn lausn, fyrir annan skipbrot.  Jafnvel þegar um sama skilnað er að ræða.

Vegna þess að erfitt er að finna sameiginlega tjáningu á því sem skilnaðurinn hefur í för með sér, er líka erfitt að miðla henni með athöfn. En það er auðvitað alltaf tilefni til að halda góða veislu.

Árni og Kristín:

Í Bakþönkum Fréttablaðsins í dag skrifar Hólmfríður Helga Sigurðardóttir að „ótrúlegur fjöldi þjóðkirkjupresta“ ætli ekki að gefa samkynja pör saman í hjónaband og sé á móti því að samkynhneigðir njóti jafnra réttinda og virðingar í samfélaginu.

Þetta er ekki rétt.

Meirihluti presta fagnar nýjum hjúskaparlögum og frá og með 27. júní geta allir sem vilja gengið í hjónaband í kirkjunni sinni. Og þau sem koma eru afar velkomin.

Í dag bárust fréttir frá Alþingi um að gildistöku vatnalaganna hefði verið frestað.  Í frétt sem birtist hér á Eyjunni segir:

Jóhanna Sigurðardóttir, forsætisráðherra, sagði í kvöldfréttum RÚV nú áðan að þótt vatnalögum verði ekki breytt fyrir þinglok verði það tryggt að þau taki ekki gildi og því sé niðurstaðan ásættanleg í bili að hennar mati. … [S]amkvæmt samkomulaginu á Alþingi í kvöld verður gildistökunni verði frestað fram á næsta ár, þannig að enn verði svigrúm til að afnema þau eða breyta verulega.

Við blogguðum um vatn á dögunum. Á trú.is má lesa meira um vatn, meðal annars þessa pistla:

• Vatn eftir Sigurð Árna Þórðarson
• „Ojjj, hvernig er hægt að drekka svona vatn“ eftir Bjarna Gíslason
• Vatn til að lifa eftir Steinunni Arnþrúði Björnsdóttur
• Dýrmætur vatnsdropi eftir Þorvald Karl Helgason
• Hlaupið upp til handa og fóta eftir Önnu M. Þ. Ólafsdóttur
• Í upphafi var vatnið eftir Kristínu Þórunni Tómasdóttur

Það er full ástæða til að rifja þetta upp og huga að því í áframhaldandi umræðu um vatnið okkar.

Árni:

Góður leiðtogi þjónar segir Tutu erkibiskup.

Kristín:

Margir prestar innan þjóðkirkjunnar fagna einum hjúskaparlögum. Rúmlega níutíu prestar, djáknar og guðfræðingar skrifuðu undir yfirlýsingu þess efnis í apríl. Lögin voru samþykkt í gær. Það var gleðidagur og enn meira verður fagnað 27. júní þegar lögin taka gildi. Þann dag verður messað í þjóðkirkjunni og á mörgum stöðum verða gleði- og regnbogamessur af þessu tilefni.

Til hamingju!

Kristín:

Í Biblíunni er vatn táknmynd réttlætis fyrir alla og umgengni við vatn er mælistika á siðferði manneskjunnar. Að synja þyrstum um vatn er synd (Job 22.7). Og spámaðurinn Esekíel þrumar yfir þeim sem spilla vatni svo að aðrir geta ekki notið þess:

Nægir yður ekki að drekka tæra vatnið, nema þér gruggið upp það, sem eftir er, með fótum yðar? Og svo verða sauðir mínir að bíta það, sem þér hafið troðið með fótum yðar, og drekka það, sem þér hafið gruggað upp með fótum yðar (Esk 34.18-19).

Vonska og spilling manneskjunnar kemur líka með sérstökum hætti fram í ranglæti í vatnsumgengni. Þetta á bæði við um trúarlífið og framkomu við aðra. Jeremía spámaður, sem var samviska þjóðar sinnar á erfiðum tímum, lýsir hinu siðferðilega ástandi svo:

Því að tvennt illt hefir þjóð mín aðhafst: Þeir hafa yfirgefið mig, uppsprettu hins lifandi vatns, til þess að grafa sér brunna, brunna með sprungum, sem ekki halda vatni (Jer 2.13).

Og hin endanlega svívirða þess sem valdið hefur, er að krefja fólk um borgun fyrir aðgang að vatni: “Vatnið sem vér drekkum, verðum vér að borga” (Hl 5.4).

Á sama hátt er hið góða og réttláta ástand tjáð með gnægð vatns. Hin réttláta manneskja er vatnsveita sem lætur “réttinn vella fram sem vatn og réttlætið sem sírennandi læk” (Am 5.24). Sömuleiðis stendur náð Guðs opin hverjum þeim sem vill: “Og sá sem þyrstur er, hann komi. Hver sem vill, hann fær ókeypis lífsins vatn” (Op 22.17).

Kristín:

Í dag var frumvarp um afnám vatnalaga afgreitt úr iðnaðarnefnd Alþingis. Miklar deilur urðu um vatnalögin árið 2006, einkum breytingu á eignarréttarákvæði laganna sem kvað á að landeigendur skyldu öðlast eignarrétt á vatnsauðlindum í eignarlöndum sínum.

Mynd: Árni Svanur Daníelsson

Kirkjan stendur föstum fótum í grundvallarskilningi sínum á því að vatnið sem grunnefni lífs og Guðs gjöf til allra, eigi aldrei að lúta markaðslögmálum eða gróðasjónarmiðum sem koma niður á almannahagsmunum. Hún leitar í sína eigin hefð að myndmáli og áherslum sem undirstrika samábyrgð okkar gagnvart hvert öðru og umhverfinu sem við tilheyrum. Þannig eru áþreifanleg vatnsmál tjáð með hugtökum guðfræðinnar og orðfæri trúarinnar.

Við erum minnt á að takmörkuð auðlind skapar þörf fyrir að deila því sem við höfum með þeim sem ekki hafa. Kirkja Krists er einn líkami sem nærist af sama vatni í sama andlega og efnislega vistkerfinu. Vatnið sem Guðs gjöf kallar sömuleiðis á ábyrgð manneskjunnar að umgangast það með virðingu og skynsemi. Mannréttindi og vatnsvernd eru þess vegna forgangsatriði í því umhverfi sem við viljum skapa í kringum vatn, á Íslandi og heiminum öllum.

Árni:

Þetta er þriðja viðtalið af þremur sem ég tók við Martin Junge og Peter Prove í tilefni af komu þeirra hingað til lands. Þeir eru komnir til að tala á málþinginu Vorar skuldir sem verður haldið í Neskirkju 7. júní kl. 13.